Deniz ve su varlıklarımızın korunması ve kirlilikle mücadelede konusunda 20 yıldır aktif şekilde çalışan DenizTemiz Derneği/TURMEPA tüm deniz tutkunlarını TURMEPA ailesinin birer ferdi olmaya çağırıyor. TURMEPA Genel Müdürü M. Akşit Özkural vizyonlarını anlattı.
Şubat 2015 tarihinde, Turkuvaz Dergi Grubu dergilerinde Boatshow ekinde yayınlanmıştır. Telif hakları Turkuvaz Dergi grubuna aittir.
TURMEPA, bu yıl 20. yılını kutluyor. 20 yılda deniz ve su varlıklarımızın korunması ve kirlilikle mücadelede konusunda ne kadar yol aldınız?
Bu mücadeleye 20 yıl önce bir avuç deniz dostuyla başladık. Onursal ve Kurucu Başkanımız Rahmi M. Koç ve Deniz Ticaret Odası’nın yanı sıra bu mücadeleye inanan kişi ve kurumlar olarak bir araya geldik. 20 yıl sivil toplum hareketi için kısa bir zaman dilimi olmasına rağmen ses getiren, kamu ile özel sektörün de desteğini alan projeler geliştiren, gelecek nesillere çevre bilinci aşılayan, Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz kıyılarında somut adımların atılmasına ön ayak olan öncü bir STK haline geldik. 7,5 milyon öğrenciye çevre dersleri verip, internet yoluyla da 16 milyon öğrencinin çevre derslerini izlemesini sağladık. 9 bin 300 denizi seven eğitimci yetiştirdik. 4 milyon kişiye televizyon programlarıyla ulaştık. Yaptığımız etkinlik ve farkındalık çalışmalarıyla toplamda 40 milyon kişiye ulaştık. Artık yurtdışından hibeler alan, AB projeleri hazırlayan, uluslararası arenada başarı gösteren bir derneğiz.
Yaptığımız çalışmalar yerel yönetimlere de örnek oluyor. 20 yıl önce yaptırdığımız deniz süpürgesi, Türkiye’de bazı kıyı belediyeleri tarafından benimsendi. Lobi çalışmalarımızla denizlerdeki koruma alanları genişletiliyor, çevre derslerimiz model oluyor, sanayi arıtma tesisleri kurulmasını teşvik ediliyoruz.
Halit Ergenç, Mehmet Günsur gibi ünlülerin katıldığı sosyal sorumluluk projeniz çok ses getirdi…
20. yılımızda yaptığımız çalışmalara dikkat çekmek ve kamuoyunu mücadelemize ortak etmek istedik. Türkiye’nin önde gelen sanatçılarının desteğiyle derneğin ulusal alanda gerçekleştirdiği en geniş çaplı reklam kampanyasına imza attık. Billboardlardan afişlere, televizyon ve sinema spotlarından sosyal medyaya kadar birçok mecrayı kullandık. Bu proje ile denizlerimizin ve su kaynaklarımızın düşündüğümüzden de çok hayatımızı etkilediğini kamuoyuna hatırlattık.
Deniz sevdalısı liseli ve üniversiteli gönüllü deniz elçileri arıyorsunuz. Gençlerden beklentiniz ne?
Gençler bizim geleceğimiz, mirasımızı devralacak ve gelecek kuşaklara aktaracak bireyler. Gençlere en rahat ulaşabileceğimiz yerler okullar. Okullarda Deniz Elçileri topluluğu kurarak diğer öğrencilere de bu hareketi aktarıyoruz. Gençleri eğiterek aynı zamanda ailelerine de dolaylı olarak ulaşıyoruz, edindikleri bilgiler sayesinde kendi yakın çevrelerini değiştirebiliyorlar. Temel eğitimimizden sonra çevremizin, denizlerimizin elçileri ve koruyucuları oluyorlar.
Eğitim projelerinizden şu an aktif olanlar hangileri?
2014 ve 2015 yılında Marmara Bölgesi’ne odaklandık. 2013 yılında Japon devi Mitsui& Co. LTD.’nin gerçekleştirdiği yarışmada hazırladığımız “Mavi Kuşak Hareketi – İstanbul Boğazı Projesi” adlı eğitim projesi ile hibe aldık. Bu proje İstanbul Boğazı’nın sürdürülebilir biçimde korunması için kamuoyunda bilinç oluşturmayı hedefledi. MITSUI & CO ve İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü de işbirliğiyle Deniz Temiz Derneği/TURMEPA tarafından geliştirilecek ve 27 ay sürecek. 2014 yılında ise 24 bin öğrenci ve 715 öğretmene eğitim verdik.
Turmepa Sabri Ülker Çevre Ödülü’nün ikincisini akıllı sulama sistemi AKUATİK projesi kazandı. Bu ödülün amacı ne? Neden bu proje seçildi?
Bu ödül, gelecek nesillerin su kaynaklarını rahatlıkla kullanabilmesi için, kısıtlı kaynaklar dahilinde projeler geliştiren, toplumun bilinmeyen çevre kahramanlarının başarılarını kamuoyu ile paylaşmak ve bunu yapanları teşvik etmek için… Deniz ve su kaynaklarımızı koruyan, günlük su tüketimimizi en aza indirerek tasarruf ve ülke ekonomisine katkı sağlayacak projeler önceliğimiz. Türkiye’de sanılanın aksine su açısından zengin bir ülke değil ve kaynaklarımızı korumak için herkese sorumluluk düşüyor. Tarımda yapılan yanlış uygulamalar, toprakta yaşayan canlılar için de tehlike. Güneydoğu Anadolu bu konuda en hassas bölgelerimizden… Harran Ovası’nda dengesiz sulamadan kaynaklanan çölleşmeyi engellemek için geliştirilmiş Akıllı Sulama Sistemi AKUATİK bu yüzden öne çıktı. Tarlalara yerleştirdiği alıcılardan topladığı verileri radyo frekansları aracılığı ile merkezi bilgisayarlara aktaran ve toprağın, nem, tuz ve sıcaklığını ölçen AKUATİK, tarlaya gitmeden ürünün zamanında ve yeterli ölçüde sulanmasına imkan tanıyor.
Ergene Havzası ile ilgili çalışmalar yapıyorsunuz. Bu çalışmalar nasıl gidiyor?
Tekirdağ Hayrabolu Belediyesi ve Namık Kemal Üniversitesi işbirliğiyle Ergene Havzası’ndaki kirlilikle mücadele kapsamında Karadeniz Havzası Ortak Operasyonel Programı çerçevesinde hazırlanan projeyle AB Hibe programına başvurduk. Proje Avrupa Komisyonu tarafından Mayıs 2013’te onaylandı. İki yıl sürecek projeyle; Ergene Havzası üzerinde delta ve lagün gibi kıyı ve bu alanlara ait sulak alanlar için entegre bir arazi kullanım yönetim modeli oluşturduk. Birbirine komşu bölgelerin sürdürülebilir ekonomik ve sosyal kalkınma gerçekleştirmelerine de katkıda bulunmayı amaçladık. Bulgaristan’da Burgaz Üniversitesi, Gürcistan’da Civitas Georgica ve Ukrayna’da UKRMEPA da projenin yurtdışı ortakları. Projeyle, Türkiye ve diğer ülkelerde toplam yedi delta inceleniyor. Bu havzaya yönelik eğitim çalışmaları da sürüyor. Projeyi kamuoyu nezdinde uygulanabilir kılmak ve farkındalık yaratmak amacıyla bir eğitim programı hazırladık. Tekirdağ, Edirne ve Kırklareli illerindeki ilk, orta ve yükseköğretim kurumları, ardından yerel halk, çiftçiler ve sanayi tesisi çalışanlarına yönelik bilinçlendirme eğitimleri planlıyoruz.
Deniz dostu ürünlerle ilgili bilgi verir misiniz?
Suyun korunması için her alternatifi değerlendiriyoruz. Kirletmeden temizlemek için de çözüm önerisi geliştirdik. Geri dönüşümlü ambalaj içinde, fosfat ve formaldehit içermeyen, yüksek oranda çözünürlüklü çevre dostu temizlik ürünleri ürettik. TURMEPA markalı sıvı el sabunu, bulaşık deterjanı, cam temizleyici, bulaşık makinesi deterjanı, ahşap, parke ve laminat yüzey temizleyicisi, sıvı çamaşır deterjanı, genel yüzey temizleyici ve ağır yağ çözücü ürünleri Migros, Şok, Metro gibi süpermarketlerde bulabilirsiniz.
Tekne sahiplerinden denizlerin temiz tutulması ile ilgili beklentileriniz ne?
Her sene Ege ve Akdeniz koylarında atık alım teknelerimiz ve atık alım merkeziyle binlerce ton sıvı ve katı atık topluyoruz. Son dört yılda 20 bine yakın tekneden, 16 milyon litreyi aşkın atık su, 30 bin litreyi aşkın sintine ve 170 bini aşkın jumbo boy poşet katı atık toplandı. Atık alım teknelerimiz yat ve turistik tekne sahiplerinin uğrak yeri olan koylarda mobil olarak hizmet veriyor. Teknelerimizden randevu alarak atıklarınızı ücretsiz teslim edebiliyorsunuz. İlgili teknelerle iletişime geçmek isteyenler için; Çeşme 0 537 766 33 71, Hisarönü 0 539 437 46 54, Göcek 0 539 439 11 62, Marmaris 0 539 437 44 30.
2015 yılı hedefleriniz neler?
Eğitim ve farkındalık projelerimizi sürdürmek önceliğimiz ama 20. yıldan sonraki asıl hedefimiz; TURMEPA ailesini genişletmek; gönüllü sayımızı arttırmak ve yeni projelerle daha fazla vatandaşımıza ulaşabilmek. 2015, gelecek 10 sene içinde yapacaklarımızın ilk adımını attığımız ve daha da güçlenerek birçok projeyi başlatacağımız yıl olacak. Mavi denizlere ulaşana kadar çalışmamaya devam edeceğiz. Sizi ailemize katılmaya ve projelerimize destek vermeye davet ediyorum.
Doğal yaşam ve çevremizin korunması, ülke gündeminin ön sıralarına taşındığı ve seçmenin siyasetçilerden “Mavi denizleri ve yeşil bir Türkiye’yi” öncelikli konusu haline getirmesini talep ettiği gün dernek olarak görevimizi yapmış olacağız.
Acil Mavi Hattı 444 67 67
Turmepa Acil Mavi Hattı, deniz kirliliği ile ilgili acil durumlara yanıt verebilmek, yasadışı atık bırakma ve diğer ihlaller hakkında bilgi vermek için 1998’den beri hizmet veriyor. Türkiye’nin birçok ilinden özellikle yaz aylarında ihbarlar toplanıyor ve gerekli kamu otoritelerine ulaştırılıyor. Acil Mavi Hattına gelen şikayetler sayesinde denizi kirlettikleri belirlenen firmalara bu kusurlu hareketlerinden dolayı yüklü cezalar kesilmesi sağlanabiliyor.
