Neden bağımsız bir kitap editöründen hizmet almalıyım?
Yayınevleri kendilerine ulaşan kitap dosyalarının eksiksiz olmasını ve yazarların kendilerine doğru başvuruda bulunmalarını ister. Eğer dosyanız yayınevinin beklentilerini karşılamıyorsa yayınevi size gerekçe göstermeden dosyanızı reddedebilir. Kitap dosyanızın bütünlüklü hâle gelmesi için bağımsız çalışan bir editörden destek alabilirsiniz.
Editörler kurgu dışı metinlerde neleri kontrol eder?
Bağımsız çalışan editörler, kurgu dışı kitap dosyasında nelere bakar ve düzeltir? Yazar adayı olarak kitap dosyanızı bir editöre ilettiğinizde -kitabınızın kapsamına bağlı olarak- şunlar kontrol edilir:
- Yazar ethos ilkesini yerine getiriyor mu?
- Kitap türü doğru mu?
- Okura yeni bir teori/fikir/öneri/yöntem/deneyim sunuyor mu?
- Kitabın ismi kitabı sattıracak nitelikte mi?
- İçindekiler kitabın içindeki başlıklarla aynı mı? İçindekiler doğru hazırlanmış mı?
- Ek metinler tam mı?
- Kitabın bölümlemeleri doğru yapılandırılmış mı?
- Kitabın içindeki bilgiler doğru mu?
- Ara başlıklar çalışılmış mı ve bu başlıklar çarpıcı mı?
- Metnin kelime seçimi hedeflenen okur kitlesine göre mi?
- Dolgu kelimeler, cümleler ve kompleks tekrarlar var mı?
- Kitabın belli bir formatı var mı?
- Standartlar çalışılmış mı?
- Metin kendi içinde tutarlı mı?
- Metin yazarın amaçlarına hizmet ediyor mu?
- Metin okur için doyurucu mu?
- Her bir cümlenin bir sonraki cümle ile sebep-sonuç ilişkisi doğru kurgulanmış mı?
- Dil akıcı mı? Metinde dil bütünlüğü sağlanmış mı?
- Kullanılan kaynaklar sağlıklı ve güncel kaynaklar mı?
- Kitaba ilave edilmesi gereken yeni bilimsel araştırmalar var mı?
- Kitabın metodolojisi var mı?
- Logos (mantık, sebepler, kanıtlar) ve Pathos’a (duygular, değerler) dengeli bir şekilde metinde yer verilmiş mi?
- Ana konu ve yan konu hiyerarşisi sağlanmış mı?
- Okura yapması için ilham veriyor mu? Motive ediyor mu?
- Klişelerden arınmış mı?
- Konuyu anlatırken tablolardan, şekillerden, çizimlerden yararlanıyor mu?
- Eğer sesli kitap olacaksa metin sesli kitaba uygun mu?
- Seçilen örnekler ve hikâyeler kitabın anlatmayı seçtiği kavramı her yönüyle açıklıyor mu?
Editör, kurgu dışı kitaplar için gerekli görürse yazardan tablolar, örnek vakalar, fotoğraflar, ek metinler talep edebilir veya bunların oluşturulması için gerekli organizasyonu sağlayabilir. Deşifre edilmesi gereken ses dosyası varsa, bunu yazılı hâle getirir ve bunu metne ilave eder.
«…Yazdıklarını yargılama yetkisine sahip yalnızca üç tür insan vardır bu dünyada: editörler, eleştirmenler ve yazdıklarını ulaştırdığın okurlar»
Editörler kurgu metinlerde neleri kontrol eder?
Editör kurgu metinlerin daha nitelikli ve bütünlüklü olması için her şeyi denetler. Yazar adayı olarak kitap dosyasını bir editöre ilettiğinizde şunlar kontrol edilir:
- Yazar ethos ilkesini yerine getiriyor mu?
- Ana tema nedir? Güçlü bir ana teması var mı?
- Alt metinler var mı?
- Anlatımda edebî tekniklere yer verilmiş mi?
- Kitabın türü doğru mu?
- Yazarın bir üslubu var mı?
- Romanda herhangi bir yenilik var mı?
- Kitabın ismi kitabı sattıracak nitelikte mi?
- Ek metin gerekli mi?
- Kitabın bölümlemeleri doğru yapılandırılmış mı?
- Bölüm başlıkları çıkarılmış mı veya gerekli mi?
- Dolgu kelimeler, cümleler ve kompleks tekrarlar var mı?
- Standartlar çalışılmış mı?
- Metin okur için doyurucu mu?
- Metin kendi içinde tutarlı mı?
- Metinde nedensellik bağı var mı? Her bir cümlenin bir sonraki cümle ile sebep-sonuç ilişkisi doğru kurgulanmış mı?
- Dil akıcı mı? Metinde dil bütünlüğü sağlanmış mı?
- Klişelerden arınmış mı?
- Mekân tasvirleri yeterli mi?
- Karakterler doğru çalışılmış mı?
- Diyaloglar metni ileri taşıyor mu? Karakterlerin kelime dağarcığı ile uyumlu mu?
- Zaman kullanımı doğru mu?
- Sağlam bir olay örgüsü ve çatışma söz konusu mu?
- Anlatıcı kim? Anlatıcıda tutarlılık var mı?
Editörler her bir cümlede, o cümlenin gerekliliğine göre bu sorulara yanıt arar. Bu nedenle editoryal okuma zaman alır. Tek bir okumada bu sorgulamaların hepsini yapmak mümkün olmadığı için editörler bir metni 2-3 kez okur ve düzenler.
Editörlük hizmetiyle ilgili ücretlendirme metnin gerektirdiği zaman maliyetine göre yapılır.
Çengel cümle için şahane bir örnek:
«Üzerimde birinin bakışlarını hissettim. Çok rahatsız edici bir duyguydu, özellikle de ölü olduğum düşünülünce.»
Laura Whitcomb – Hayalet Sevgilim