Hatırlayacaksınız, İrlanda Birinci Dünya Savaşı öncesinde özerklik politikasının (Home Rule) başarısızlığa uğramasından sonra, milliyetçi hareket radikalleşmiş ve Dublin’de kanlı bir biçimde bastırılan bir ayaklanma patlak vermişti (Paskalya Ayaklanması). Bu isyanın acımasızca bastırılması huzursuzluğun yayılmasına, ardından da Eamon De Valera tarafından yönetilen Sinn Fein ve İRA milliyetçileriyle İngiliz hükümeti arasında gerçek bir gerilla savaşının patlamasına yol açtı (1919-1920).

Katolikler bağımsızlık ve cumhuriyet istiyorlar, Protestanlar ise Birleşik Krallığa bağlı kalmayı tercih ediyorlardı. Sonunda İngiliz başbakanı Lloyd George adanın bölünmesine dayanan bir çözüm önerdi. Ulster’deki 6 kontluk İngiltere’ye bağlı kalırken, 26 katolik kontluk bir Serbest İrlanda Devleti oluşturacaktı.

1921 ‘de ılımlı milliyetçilerle Londra hükümeti arasında bu yeni devlete (daha sonra Eire) dominyon statüsü veren bir antlaşma imzalandı. Ama hemen ardından bu defa, bir kısmı İngiltere’den tamamen ayrılmayı isteyen milliyetçiler arasında yeni bir iç savaş patlak verdi (1921-1922). 1949’da Eire tam bağımsızlığını ilan etti. Commomvealth’ten ayrıldı ve bir cumhuriyet oldu.

Kuzey İrlanda’da Ulster Katolik azınlık medeni haklar elde etmek için 1968’de bir kampanya başlattı. 1969’da Belfast ve Londonderry’de, İngiliz ordusunun müdahalesine sebep olan kanlı olaylar patlak verdi. O tarihten bu yana da İRA, milliyetçileriyle aşırı Protestanlar ve İngiliz askerleri arasındaki çatışmalar devam ediyor. 1985’te Ulster’in yönetimiyle ilgili olarak imzalanan İngiliz- İrlanda antlaşmasına rağmen, ancak 1990’lı yılların başından itibaren politik bir çözüme yaklaşılabildi.

İrlanda’dan Kısa Notlar

1916: İngilizler tarafından Paskalya Ayaklanması bastırıldı.

1918: IRB, şiddet eylemlerini hızlandırdı.

1919: İrlanda parlamentosu cumhuriyet ilan etti.

1920: Güney İrlanda 26, Kuzey İrlanda 6 il olarak bölündü.

1921-23: Bağımsız İrlanda Devletimde iç savaş başladı.

1937: İrlanda Cumhuriyeti, kuzey üzerinde hak iddia eden yeni bir anayasayı kabul etti.

1949: IRA’nın ilk silahlı eylemi başladı.

1972: Belfast’ta patlayan bombalar sonucu 11 ölü, 130 yaralı.

1974: Otobüse bombalı saldırı: 12 ölü, 14 yaralı.

1978: Kuzey İrlanda’da saldın: 12 ölü, 30 yaralı 1979: Bombalı saldırı sonucu 18 asker öldü.

1982: Hyde Park ve Regent’s Park saldırılan. 11 ölü, 50 yaralı.

1983: Hanods’a silahlı saldırı: 6 ölü.

1984: Muhafazakar Parti Kongresi’nin yapıldığı otele saldırı. 5 ölü.

1987: Anma törenine saldırı. 11 ölü, 63 yaralı 1992: Kuey İrlanda’da 8 protestan işçi öldü.

1993: Yeni barış sürecinin ilanı.

1994: İngiltere ile Sinn Fein barış görüşmelerinin başlangıcı.

1996: (9 Şubat) IRA, barış görüşmelerinin sona erdiğini açıkladı. Aynı gün, Doclands’a bombalı saldırı: 2 ölü, 100’den fazla yaralı.

(26 Şubat) İngiltere, Kuzey İrlanda’ya 400 asker daha gönderme kararı aldı.

Kasaba.works Digital Agency