bobby-fischer-

Uluslararası turnuvalarda yada Dünya Satranç Şampiyonası’nda pek varlık gösteremeyen o ülkenin satrancın gelişimine katkısı çok büyük. Teknoloji ile satranç oyununu dünyanın her yerinde oynanır hale getirdiler, üstelik özellikle kadınları ve çocukları satranca teşvik ediyorlar.  


Türkiye Satranç Federasyonu’nun Satranç Dergisi’nde yayınlanmıştır.

Amerika Başkanı Obama’yı bile, “Ben Frank Underwood değilim, Obama’yım, Frank başkanlığı benden öğrendi” diyecek kadar etkileyen House of Cards dizisini hiç izlediniz mi? Amerika başkanı olma yolunda sık sık satranca başvuran Frank Underwood’un hikayesini anlatan dizinin satrancın popülerleşmesine katkısını bilmiyoruz ama satrancın yazılı tarihi bir Amerikan başkanı ile başlıyor.
1750 yılında Benjamin Franklin Satranç Ahlakı (The Morals of Chess) kitabını kaleme almış. Kitapta satrancın insanlara kazandırdığı sosyal ve zihinsel gelişimi anlatan Franklin, satranca büyük ilgi duyan çok iyi bir satranç oyuncusuymuş. Onun satranç oynaması hakkında Amerikan Colombian Dergisi, Franklin’in o tarihlerde Amerika’da satranç bilen ikinci kişi olduğunu yazmış.  
Amerika’nın ilk satranç efsanesi olan ismi ise 1837’de New Orleans’ta doğan Paul Morphy. 1857 yılında dönemin önemli turnuvalarından biri kabul edilen Amerikan Satranç Kongresi’ni kazanan Morphy Avrupa’ya İngiltere, Fransa ve Almanya’nın en iyi oyuncuları ile oynamaya davet edilmiş. Avrupa’ya gittiğinde ise dönemin en önemli oyuncusu sayılan Adolph Anderssen ile karşı karşıya gelmiş. O dönemde dünya şampiyonası olmadığı için tescillenemese de bu maçtan sonra gayrı resmi olarak döneminin en iyi oyuncusu kabul edilmiş. Uluslararası arenada Amerikan satranç kültürü adına tanınan ilk kişi olmayı başaran Morphy Amerika’ya döndükten kısa bir süre sonra satrancı bırakarak hukuk eğitimine başlamış ve sonra satranç ile hiç uğraşmamış.
Amerikan satranç tarihinin en dikkat çekici olaylarından biri ilk Amerikan Satranç Şampiyonası’nın (U.S. Championship) 1845’te, ilk kadınlar şampiyonasının ise 1937 yılında yapılması… Birçok turnuva düzenleyen Milli Satranç Federasyonu’nun (National Chess Federation) resmi olarak kuruluş tarihi ise 1939.     

house-of-cards-satranc

Satrancın dahi çocuğu

Amerikan satranç tarihi denince Bobby Fisher’ın adını anmamak olmaz. Tüm yaşamını satranca adayan Fisher daha 15 yaşında Amerika şampiyonu olarak herkesi şaşırtıyor. Bütün gün eve kapanan Fisher zamanını sadece satranca ayırmasıyla ünleniyor.  
Soğuk Savaş döneminde Amerika ve Rusya’nın birbiriyle giriştiği rekabette satranç büyük önem kazanıyor. Rus Boris Spassky ile Fisher’ın 1972 yılındaki yaptığı Dünya Satranç Şampiyonası finali satranç tarihinin en önemli maçlarından biri olarak tarihe geçiyor böylece… Amerika’nın yoğun baskısı ile maçın yapıldığı İzlanda’ya giden Fisher sadece oyunu ile değil psikolojik yıpratma teknikleri ile de maç sonrasında çok konuşuluyor.
Amerika hükümeti ile pek anlaşamayan, Satranç Federasyonu ile tartışmaya giren Fisher ne kadar büyük bir satranç yıldızı olsa da, siyasi görüşleri yüzünden Amerika’yı terk etmek zorunda kalıyor.

Günümüzde Amerikan satrancı

Bugün USCF (The United States Chess Federation) tüm Amerika genelinde birçok satranç turnuvası düzenliyor ve dünyanın en çok okunan satranç dergisi olan Chess Life’ı yayınlıyor. Dünyadaki 100 binin üzerinde oyuncunun veri tabanını da bünyesinde bulunduruyor.

Her yıl Amerika genelinde binlerce çocuk satranç turnuvalarında rekabet ediyor. Mesela 2005 yılında Nashville’de düzenlenen SuperNationals turnuvasına 5230 katılımcı başvurdu, bu sayı her yıl katlanarak büyüyor.

İnternet ve bilgisayar teknolojilerinin katkısı
Satrancın yaygınlaşmasındaki en önemli ivme şüphesiz satranç oyununun bilgisayara taşınması ve internet aracılığı ile birçok kişinin dünyanın her yerindeki rakipleri ile maç yapabilmesi. Bunda da Amerika’nın katkısı büyük. ICC ve Yahoo satranç gibi organizasyonlarla amatör ve profesyonel satranç oyuncuları hem birbirleri ile pratik yapma imkanı buluyor hem de para ödülleri kazanabiliyorlar. Mesela ChessBase iki milyon kişinin kullandığı bir yazılım. Turnuvalara katılmadan önce oyuncular buradaki açık oyunlarda kendi satranç stilini geliştiriyor.
Bilgisayarın satranç dünyasına ilk adımı da satranç tarihinin en fazla izlenen maçına vesile oldu. 1997 yılında dünyanın en büyük bilişim teknolojisi şirketi olan Amerikan IBM’in geliştirdiği Deep Blue ile dünya şampiyonu Garry Kasparov maç yapmış ve Deep Blue o zamanın teknolojisi ile yenilmişti. Tekrarlanan maçta her ne kadar Deep Blue kazansa da hamlenin insan müdahalesi ile yapıldığı söylenmişti.  

satranc-oynayan
Amerikan satrancının geleceği
Amerika satrancı desteklemek için son dönemlerde dizilerden ve televizyon programlarından yararlanıyor. Amerika kadınları satrancı yaygınlaştırmak için değerlendirilmesi gereken hedef kitlelerden biri olarak görüyor. Amerika’da satranç oynayan kadın sayısı USCF verilerine göre her yıl yüzde 3 ile 5 arasında artıyor. USCF bunu sürdürülebilir kılmaya ve böylelikle satrancın imajını yükseltmeye çalışıyor. Ülke genelinde okullar da satrancı müfredatlarına alıyor.

Amerika Satranç Şampiyonası 
Amerika Milli Satranç Şampiyonası (U.S. Chess Championship) Amerika’daki ulusal satranç şampiyonunu belirleyen turnuva ve geçmişi 1845’e kadar uzanıyor. 1936 yılından bu yana Amerika Satranç Federasyonu himayesinde gerçekleştirilen şampiyona 1999’a kadar yuvarlak robin sistemi ile yapılıyordu. 1999-2006 arasında şampiyonanın sponsoru Seattle Satranç Vakfı oldu ve İsviçre sistemine geçtiler. Amerika Milli Satranç Şampiyonası dünyanın en eski ulusal şampiyonası olarak da tarihe geçti.

Dünya Satranç Şampiyonası’nda Amerika
Dünya Satranç Şampiyonası öncesi Amerika’nın uluslararası arenada tanınan tek ismi Paul Morphy idi.  Satranç Şampiyonası sürecinde ise Wilhelm Steinitz ve Bobby Fischer dünya şampiyonu olmayı başaran Amerikalılar oldular. Bunun haricinde Amerika dünya şampiyonasında varlık gösteremedi ve hep Rusya’nın gölgesinde kaldı.bobby-fischer-satranc

Bir cevap yazın

Kasaba.works Digital Agency