Martin Luther King, ABD’de yurttaş hakları hareketine öncülük eden Siyah Baptist bir din adamıydı. 1964’te Nobel Barış Ödülü’nü aldı. 1986’da ABD Kongresi, her ocak ayının üçüncü pazartesi gününü King’in onuruna ulusal bayram ilan etti. King bir suikaste kurban gitti.

Anne ve babası Baptist bir aileden gelen Martin Luther King, 1929 yılında Georgia eyaletinin Atlanta kentinde doğdu. Babasının baskısıyla din adamı olmaya karar verdi. 1951’de Chester’daki Crozer İlahiyat okulunu bitirdi. Boston Üniversitesi’nde kendi dinsel ve ahlaki eğilimlerine bir temel arayarak insanın tanrıyla ilişkisi üzerine doktora tezi verdi. Eğitimini tamamladıktan sonra, 1954 yılında Montgomery kentinde rahiplik yapmaya başladı.

King Coretta Scott’la 1953 yılında evlendi. Irk ayırımcılığına karşı ilk olarak 1956 yılında bir kampanya başlattı. Bu kampanya, belediye otobüslerinde uygulanan ırk ayırımcılığını protestoydu. Bütün Siyahlar’ı boykot etmeye çağırdı. Bir yıldan fazla süren bu boykot sonucunda, mahkeme kararıyla belediye otobüslerinde ırk ayırımcılığına son verildi.

King liderliğe oynuyor

Montgomery eylemini basamak yapabilmek için bir kitle hareketi gerektiğini kavrayan King, Güney Hristiyan Önderliği Konferansı’nı kurarak hem bütün Güney ölçeğinde, hem de ulusal düzeyde siyasal bir platform elde etti. Ülkenin her yerinde konferanslar verdi. Siyahların sorunlarını ülke içinde ve dışında yurttaş hakları savunucuları ve dinsel önderlerle tartıştı.

Güney Hristiyan Önderliği Konferansı’na yurttaş hakları hareketine devam ederken kentteki öğrencilerin oturma boykotunu destekleyerek görüşlerini yaşama geçirdi. Ekim sonlarında 33 gençle birlikte, Atlanta’da bir alışveriş merkezinin kafeteryasında uygulanan ırk ayrımını protesto ederken tutuklandı. Suçsuz bulunmasına karşın bir trafik suçu yüzünden gözetim altında tutulduğu bir sırada yasaları çiğnediği gerekçesiyle hapishaneye gönderildi. Dava ulusal çapta yankı uyandırdı. King, John F. Kennedy’nin araya girmesiyle serbest bırakıldı.

1960-1965 arasında King’in etkinliği doruğuna ulaştı. Oturma boykotu, protesto yürüyüşü gibi barışçı eylem biçimleri ona ülkenin her yerinde siyah ve beyaz birçok liberallerin yanı sıra Kennedy ve Lyndon B. Johnson gibi başkanların da desteğini kazandırdı.

1963 ilkbaharında Birmingham’da (Alabama) King’in açtığı kampanya sırasında, göstericilerin üzerine polis köpeklerinin sürülmesi ve basınçlı su sıkılması ülke çapında yankı uyandırdı. King ve yandaşları hapse atıldı. Birmingham kampanyasının sonuna doğru King barışçıl bir değişim için farklı güçleri bir araya toplamak, ülkeye ve dünyaya ABD’de ırk sorununu çözmenin önemini kanıtlamak amacıyla öteki yurttaş hakları önderleriyle birleşerek tarihsel önem taşıyan Washington Yürüyüşü’nü örgütledi.

Bu eylemler Medeni Haklar Yasası’nın (1964) kabul edilmesini sağladı. Bu yasa federal hükümeti kamuya açık yerlerde, kamu tesislerinde ve işyerlerinde ırk ayrımcılığını sona erdirmekle yükümlü kılıyordu. Bu olaylı yıl King’in Aralık ayında Oslo’da Nobel Barış Ödülü’nü almasıyla doruğuna ulaştı.

Ancak King’in örgütlediği bazı pasif eylemler radikallerin federal ve yerel yetkililerle “uzlaştığı” düşüncesini doğurdu. Daha ciddi ilerlemelerin sağlanamamasının yol açtığı sabırsızlık ülke çapında siyahlar arasında kavgacı eğilimlerin güçlenmesine neden oldu. Özellikle büyük Kuzey kentlerinin kenar mahallelerinde King’in şiddet karşıtı dinsel felsefesi sorgulanmaya başlandı.

King bütün toplumu kucaklamaya çalıştı

King’in buna tepkisi; halkanın ilerlemesini ırkçılıkla aynı ölçüde engelleyen başka sorunları da içine alacak biçimde yaklaşımını genişletmek oldu. Vietnam Savaşı’na kesin olarak karşı olduğunu açıkladı. Daha geniş bir tabakaya seslenebilmek için ırk farkı gözetmeksizin bütün yoksulları birleştirmeye çalıştı. Geçmişte küçük reformlarla yetinmeyi amaçlarken artık bütün toplumun yeniden kurulması, değerlerde bir devrim yapılması gerektiğine inandığını söylemeye başladı ama bu sözleri toplumun hiçbir kesiminden pek destek görmedi.

King’in Washington’a kadar sürecek bir Yoksul Halk Yürüyüşü düzenleme tasarısı 1968 baharında temizlik işçilerinin grevini desteklemek üzere Memphis’e gitmesi nedeniyle ertelendi. Burada 4 Nisan günü, arkadaşlarıyla birlikte katıldığı otelin balkonunda keskin nişancı bir katilin kurşunuyla öldürüldü. 10 Mart 1969’da tutuklanan beyaz katil James Earl Ray cinayet suçunu kabul etti ve 99 yıl hapse mahkum oldu.

King’in siyah mücadelesine en büyük katkısı beyazların vicdanına seslenerek, Washington üzerinde siyasal ağırlık kurabilmesi oldu.

 

Kasaba.works Digital Agency