Cortes, Aztek İmparatorluğu’nu yıkıp Meksika topraklarını İspanyol tahtına kazandırdı; ama gücünden İspanya Kralı I. Carlos bile korktu. İspanya’ya çağrıldığında aklında hep keşfettiği topraklar vardı. Meksika’ya dönmesine izin çıktı fakat gidemeden Sevilla’da öldü.
Yenidünya’ya ayak basan, İspanyol serüvencilerin en önemlilerinden biri olan Hernando Cortes soylu bir aileden geliyordu. Estremadura bölgesinin Medelline kasabasında, 1485 yılında doğdu. Ailesi avukat olmasını istiyordu; ama o Yeni dünya’nın keşfini duymuş ve Yenidünya ile ilgili düşler kurmaya başlamıştı.
“Varlığı az ama onurlu” ailesi, Cortes’i 14 yaşına geldiğinde öğrenim görmesi için Slamanca’ya (Orta İspanya) gönderdi. Cortes çevresindekilerce; anne ve babasına sürekli dert açan, kavgacı, acımasız, haylaz, kibirli ve kadınlara düşkün olarak tanımlanıyordu. Üstelik aklı fikri Yenidünya’daydı.
Cortes Amerika’ya gidiyor
19 yaşındayken, Batı Hint Adaları’ndaki Santo Domingo’ya düzenlenen bir keşif seferine katıldı ve 1511’e kadar orada kaldı. Daha sonra Genel Vali Digeo Velazquez onu, Küba Adası’nı ele geçirmek için düzenlediği bir keşif gezisine katılmaya çağırdı. Ardından Velazquez, daha önce iki sefer yapılmış olan Meksika kıyılarını keşfetmeye karar verdi ve 1519’da Küba’dan yola çıkan 11 gemisinin komutanlığına Cortes’i atadı.
Karaya çıkınca ilk iş, Veracruz kentini kurdu. Sonra askerlerini eğitimden geçirerek düzenli, birleşik bir güç durumuna getirdi. Orada yerleşme konusundaki kararlılığını göstermek için tüm gemilerini yaktı.
Aztek İmparatorluğu’nun güçlü ve zengin başkenti Tenoçtitlan’a (bugünkü Meksiko) doğru ilerledi. Tanrısal gücü olduğuna inanılan İmparator Montezuma, 1519 Kasım’ında Tenoçtitlan’a giren Cortes ve ordusunu dostça karşıladı. Cortes’e kentte bir kışla verdi. Cortes ise Montezuma’yı tutsak etti ve 200 bin yerlinin yaşadığı büyük bir imparatorluğu egemenliği altına aldı.
Bu arada Cortes’in başarısını ve gücünü çekemeyen Velazquez, Cortes’in yetkilerini elinden almak için Meksika’ya başka bir keşif grubu gönderdi. Cortes keşif grubunu karşılamaya gitti; onları yenmekle kalmadı, adamların çoğunu kendi tarafına çekmeyi de başardı. Ancak başkente vardığında büyük bir kargaşa onu bekliyordu. Aztekler İspanyollara karşı direnişe geçmişti. Montezuma, halkını yatıştırmaya çalışırken öldürüldü. Cortes, dost yerlilerden Tlaxcalalılar’ın topraklarına çekilmek zorunda kaldı ve Aztek başkentine yeni bir saldırı için hazırlığa başladı. 1521 ilkbaharında hazırlıklarını tamamladı ve üç ay süren şiddetli savaştan sonra, Tenochtitlan düştü. Mızrak ve oklara karşı kullanılan barutlu silahlar, gürleyen toplar ve o güne kadar görmedikleri atlar ile yerlileri şaşkına çeviren Cortes kolay bir zafer kazandı.
Cortes, son Aztek İmparatoru Cuauhtemoc’u tutsak alarak kendini ülkenin yöneticisi ilan etti. Böylece Aztek İmparatorluğu yıkıldı. Meksika İspanya’nın sömürgesi oldu. İspanya kralının güvenini kazanan Cortes, 1522’de Yeni İspanya adı verilen Meksika’nın genel valisi ve genel kaptanı ilan edildi.
Cortes bundan sonra tüm bölgeyi İspanyol egemenliği altına almaya girişti. Yerlilerin güvenini ve bağlılığını kazanmak için; kaptanlarını onların ayağına gönderdi, başkenti yeniden yaptırdı ve yeni İspanyol yerleşimleri kurdu. Başarısı kıskançlıkları körükledi ve İspanya Kralı I. Carlos’a şikayet edildi. Cortes iki kez İspanya’ya giderek kendini savunmak zorunda kaldı.
Bu arada, Güney California’ya düzenlenen bir keşif seferine başkanlık etti ve orada yeni bir sömürge kurdu. Daha sonra kendisine başkaldıran kaptanlardan birini dize getirmek için Honduras’a yürüyen orduyu kumanda etti. Bu Avrupa’nın Yenidünya’yı fethi sırasında girişilen en zorlu yürüyüşlerden biriydi.
Cortes’in gücünden korkan İspanya kralı, onu geri çağırdı. Cortes, Cezayir’de bir süre savaştıktan sonra İspanya’ya döndü. Meksika’daki yetkilerini kazanmak için uzun süre mücadele etti. Sonunda Meksika’ya gitme onayını alabildi. Ancak İspanya’da Sevilla yakınlarında 1547’de öldü.