Henry Ford geliştirdiği hareketli bant sistemiyle büyük ölçekli üretimde çığır açtı. 20 yıl içinde dünyadaki otomobil satışlarının yarısını Ford Company yapıyordu. Ancak şirket üzerinde kurduğu mutlak denetim şirketin gerilemesine yol açtı.

İrlanda göçmeni çiftçi bir ailenin sekiz çocuğundan biriydi Henry. 1947 yılında Dearborn, Michigan’da dünyaya geldi. 16 yaşında öğrenimini yarıda bırakıp gittiği Detroit’te üç yıl makinist çırağı olarak çalıştı. Döndüğünde babasının çifliğinde kurduğu küçük bir makine atölyesinde tamirciliğe başladı babası ise çiftlik işlerine yardım etmesini istiyordu.

Henry Ford bir tarım insanı olamayacağını anlamıştı, 1876’da annesi kardeşini doğururken öldüğünde çiftlikte kalması için bir neden de kalmadı. Ditroit’te makinist olarak işe başladı. Bir süre halasının yanında kalarak buhar makineleri atölyesinde çalıştı. İkinci bir iş olarak saat tamiri yapıyordu. Henry daha sonra 1888’de evlendi ve 1893’te Detroit Edison Company’de başmakinisti oldu.

Bu arada benzinle çalışan motoru kullanarak, ilk dört tekerlekli arabasını tamamladı, bunu sattı ve bu parayla çalışmalarını geliştirdi. 1899’da ortaklarıyla birlikte Detroit Automobile Company’i kurdu ki bu şirket sonradan Henry Ford Company adını aldı.

Ford’un otomobil dünyasında ilk yılları zorlu geçti, önce ortaklarıyla anlaşamayarak onlardan ayrıldı, ardından Ruhsatlı Otomobil İmalatçıları Birliği’nin engellemeleri ile karşılaştı ve yıllarca mahkemeleri sürdü.

T Modeli piyasada

Ford’un 1908 yılında piyasaya sürdüğü T modeli arabası ise 19 yıl içinde ABD’de 15,5 milyon, Kanada’da yaklaşık 1 milyon, İngiltere’de ise 250 bin sattı. Bu miktar dünya otomobil üretiminin yaklaşık yarısıydı. Bu başarısının arkasında yatan neden ise kendi geliştirdiği hareketli bant sistemiydi. Çeşitli aşamalara ayrılan üretimin hareketli bir montaj bandı üzerinde daha kısa sürede tamamlandığı bu sistem, üretkinliği yüksek bir düzeye çıkardı.

1920’de yeniden düzenlenen Ford Motor Company dev bir aile şirketi kimliği kazandı. Ancak Ford’un şirket üzerinde kurduğu mutlak denetim şirketin gerilemesine yol açtı. Başarısını sağlayan düzenlemeleri tek doğru olarak görmeye başlayan Ford, öteki otomobil üreticilerinin geliştirdiği yenilikleri izlemekten kaçındı. Sonunda piyasadaki değişimi görerek çıkardığı A modeli tutmakla birlikte beklenen ölçüde başarılı olmadı. 1932’lerde hem Büyük Bunalım hem de izlediği politikalar pazarda gerilemesine neden oldu.

Ford iş yaşamı dışında sergilediği şaşırtıcı kişiliğiyle de toplumda ilgi uyandırdı. 1915’te “sürekli arabuluculuk” yoluyla Avrupa’da savaşı sona erdirmek için bir özel gemi tutması birçok çevrede alay konusu oldu. 1918’de Michigan’dan senatörlüğe adaylığını koydu ama az bir farkla kaybetti. İlginç dans toplantıları düzenlemesi, soya fasülyesiyle denemeler yapması, küçük köylerde fabrikalar kurması çevresinde çoğunca yadırgandı.

Ölümünden sonra Ford Company’deki bütün varlıkları şirket üzerindeki aile denetimini sürdürmek için 1936’da oluşturulan ve sonradan dünyanın en zengin vakfına dönüşen Ford Vakfı’na geçti. Ford 1947’de öldüğünde 83 yaşındaydı.

 

Kasaba.works Digital Agency