bebek3

Uyuşturucu madde bağımlısı anne adaylarının hamilelik döneminde bu maddeleri kullanmaya devam etmesi nedeniyle bağımlı bebekler de dünyaya birer bağımlı olarak geliyor. Bu bebekleri nasıl bir süreç beklediğini uzmanlara sorduk.

Yeşilay Dergisi’nde yayınlanmıştır. Telif hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir.

Hamilelerin hatta hamileliğe hazırlanan kadınların alkol, sigara, uyuşturucu maddeler tüketmeleri anne ve bebek gelişimi için sakıncalı. Peki tüketirlerse ne oluyor? Uzm. Klinik Psk. Gaye Kağan ve Uzm. Klinik Psk. Burcu Çetin Şeker bu konudaki haberlerin git gide arttığına dikkat çekiyor, “En dikkat çekici gerçek, madde bağımlısı anne babadan dünyaya gelen bebeklerde ciddi yoksunluk belirtilerinin gözlemlenmesi. Bu yoksunluk belirtileri; yeni doğanda titremeler ve kasılmalar şeklinde kendini gösteriyor. Ebeveynler de bu durumu bebek dünyaya geldikten sonra şaşkınlık ve üzüntüyle fark ediyor. Bebeklerde görülen yoksunluk belirtilerinin azalması için dünyaya geldikten sonra 4-6 ay boyunca bağımlılık tedavisi görmeleri gerekiyor.” Doktorlar aynı zamanda, bağımlı olarak dünyaya gelen bebeğin ömür boyu risk altında olduğunu ve dikkat etmesi gerektiğini söylüyor.

Kağan ve Şeker’e göre her türlü alkol ve madde kullanımının vücutta yarattığı reaksiyon bebeğe ulaşıyor ve doğumsal anormalliklere yol açıyor. Hamileliğin ilk dönemlerinde alkol/madde kullanımı bebeğin gelişiminde geriliğe sebep oluyor, ilerleyen dönemlerde kesilse bile bu gerileme devam edebiliyor. Alkol/madde/sigara kullanan annelerden doğan bebeklerin doğum kilosu, normal bebeklere göre çok daha düşük. Alkol/madde kullanan annelerin çocuklarında bebeklikte gözle görülür bir sorun olmasa bile ilerleyen yaşlarda, davranış bozuklukları, hiperaktivite, dikkat eksikliği gibi psikiyatrik sorunların görülme riski de artıyor.

“Madde kullanan kadınlar HIV / AIDS yönünden de risk altında. Enjeksiyon yoluyla madde kullanan kadınlarda, enjeksiyon paylaşımı ve hijyen eksikliği sebebiyle ya da korunmasız cinsel ilişki nedeniyle HIV / AIDS hastalığının ortaya çıkma olasılığı yüksek.”

Hamilelikte alkol kullanımının etkileri
Kağan ve Şeker, “Alkol kullanımına bağlı olarak, bebekte fetal alkol sendromu, yani bebeğin fiziksel ve zihinsel gelişiminde gerilikler, anne adayının az ya da çok alkol tüketmesine göre değişmeksizin ortaya çıkabilir” diyorlar, “Bebekte gelişme geriliği, yüz bölgesinde deformasyon, yarık damak, sinir sistemi fonksiyon bozukluğu, zeka geriliği, diş gelişiminde problemler, iskelet sisteminde bozukluklar, kalp, karaciğer ve üreme sisteminde bozukluklar görülebilir.”

Hamilelikte madde kullanımının etkileri
Madde kullanımı önce annenin sağlığını bozuyor. Annede, kansızlık, kanın pıhtılaşmaması, yüksek tansiyon, akciğer enfeksiyonları, HIV/ AIDS, hepatit gibi hastalıklar görülebiliyor. Madde kullanan annenin fiziksel ve ruhsal sağlığı ve beslenme durumu genellikle kötü seyrediyor ve bu durum bebeğe de yansıyor. Hamilelik sürecinde, dış gebelik, düşükler, plasentanın bebekten erken ayrılması, erken doğum ya da ölü doğumlar görülebiliyor. Doğumu gerçekleşen bebeklerde ise, ani bebek ölümü sendromu riski artıyor. Bebeğin kafa çevresinin büyümesinde gecikme, doğumsal özürler ve solunum problemleri de bebeklerin yaşadığı diğer sorunlar arasında yer alıyor.
Kağan ve Şeker’in dikkat çektiği bir diğer nokta, madde kullanan kadınların HIV / AIDS yönünden de risk altında olması. Enjeksiyon yoluyla madde kullanan kadınlarda, enjeksiyon paylaşımı ve hijyen eksikliği sebebiyle ya da korunmasız cinsel ilişki nedeniyle HIV / AIDS hastalığının ortaya çıkma olasılığı yüksek. Bu hastalığı taşıyan kadınlarda, hastalığın bebeğe de geçme olasılığı, bebeğin hasta doğma olasılığı artıyor. Kağan ve Şeker farklı maddelerin kullanımının da farklı etkiler oluşturabildiğini vurguluyor. Bazı maddelerin etkileri diğerlerine göre daha ciddi boyutlarda zarar verici.

Hamilelikte kokain kullanımının etkileri
Bebeğin kan basıncı ve kalp atımını artırır. İlk haftalarda kullanılırsa, düşük olmasına neden olabilir. İleri haftalarda kullanımı sonucunda erken doğum, ölü doğum, plasentanın bebekten erken ayrılması, düşük doğum ağırlığı, gelişim geriliği, ani bebek ölüm sendromu, nörolojik bozukluklar oluşabilir. Doğumdan sonraki dönemlerde, davranış bozuklukları, öğrenme güçlüğü ortaya çıkabilir.

Hamilelikte esrar kullanımı ve etkileri
Esrar kullanımının, yumurtlamayı engelleyici etkisi var ve kısırlığa neden olabilir. Hamilelikte kullanımı ise, bebekte gelişim geriliğine, doğum sonrası ani bebek ölüm sendromuna neden olabilir. Kullanılan dozun miktarına göre bebekteki etkisi değişir. Doğumdan sonra, dikkat ve öğrenme bozuklukları, sakatlıklar ortaya çıkabilir. Emzirme döneminde, kullanılan esrar, sütün kalitesini bozar ve süt yoluyla bebeğe geçer.

Hamilelikte eroin kullanımı ve etkileri
Opioid grubu maddeler yani eroin, morfin, kodein gibi maddelerin olumsuz etkileri diğerlerine göre daha şiddetli ortaya çıkar. Vücutta ağrı kesici etkisi olan bu maddeler, yumurtlamayı baskıladığı için hamile kalmayı zorlaştırır. Hamilelik döneminde kullanım ise; erken doğum, gelişim geriliği, doğumdan sonra ani bebek ölüm sendromu riskini artırır. Hamilelikte eroin kullanımı sonucu bebekte yüksek oranda bağımlılık ve yoksunluk belirtileri görülür. Yine titreme, ateş, ishal, beslenme zorluğu, solunum güçlüğü, kilo kaybı gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu durumda bebeğin ilaç tedavisi görmesi gerekiyor. Ek olarak, eroin kullanan kişilerde HIV / AIDS riski yüksek olduğu için, bu hastalığın annede olması bebeğe de geçmesine neden olur. Emzirme döneminde kullanılması da maddenin etkilerinin bebeğe geçmesine neden olur.

Yardım almak önemli
Bağımlılık kişiyi biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan olumsuz etkileten bir hastalık. Bu durumda bağımlıların yaşadıkları sorunlarla başa çıkması için profesyonel destek alması süreçlerini kolaylaştırabiliyor. Bebeğin hem dünyaya geldiğinde ilk aylarda yaşayacağı sorunlardan hem de hayatı boyunca bir takım hastalıklara yakalanma riski yüzünden özellikle bağımlı anne adaylarının hamilelik döneminde madde kullanımından uzaklaşması için yardım alması çok önemli. Bunun için de Yeşilay Danışmanlık Merkezi YEDAM’a 444 79 75 telefon numarasıyla ulaşılması mümkün. Bağımlı annelerin hamilelik dönemi için ekstra müdahalelerle sağlık desteği alması şart. Bağımlı anneler bu süreçte bağımlılık alanında çalışan uzmanlardan görüş ve yardım almalı. Bağımlı ebeveyn adayları bu süreçte bebeğin zarar göreceğine ve doğduğunda yoksunluk belirtilerinin açığa çıkacağına dair farkındalık taşımıyor. Hamilelik sürecinde anne adayları doktor kontrolüne gittiğinde madde/alkol kullanımı detaylı değerlendirmeli. Bu konuda Sağlık Bakanlığı’nın özel çalışmalara da mevcut.

Kasaba.works Digital Agency