Milyonlarca insan tek yürek sahalara koşuyor, beraber seviniyor, beraber üzülüyor. Gelmiş geçmiş en popüler spor olan futbolun kökeni aslında çok eskilere dayandırılabilir. İnsanlar ilk çağlardan bu yana küre şeklinde şişirilmiş ve yuvarlanan cisimlerle oynamaktan büyük zevk duydular. Sonunda bu en popüler spor dalının doğmasına yol açtı.
Futbolun tüm dünyada yaygın olarak oynanan beş türü var; Amerikan, Avusturalya, Gal, Kanada futbolu ve klasik futbol. Futbol on birer kişilik, iki takım arasında oyuncuların elleri dışında kalan bütün vücutlarını kullanarak oynanıyor.
Eski Yunanistan’da ve Roma’da oynanan bazı oyunlarda futbolun ilk izlerine rastlanıyor. Günümüzde oynanan futbolun anayurdu, bazı kural değişiklikleri yapmış olmasına karşın İngiltere olarak kabul ediliyor. Futbol ilk olarak 19. yüzyılda İngiltere’deki bir kolejde oynanmaya başlanmış, oyunun ana kurallarıysa 1863’te konulmuş.
Üç hakemin (bir orta hakem, iki yan hakem) yönettiği oyun 45’er dakikalık iki devreden oluşan 90 dakikalık zaman diliminde oynanıyor. Futbol topunu oyun kurallarını çiğnemeden, karşı takımının iki kale direği arasından bütünüyle geçirmeye (genellikle yüksek sesle) “gol” deniyor. Oyun içinde kural dışı hareketlerde bulunmak faul atışıyla (ya da serbest vuruş) cezalandırılıyor. Kusurlu hareket ceza alanı içinde yapılmışsa ve yönetmeliklerde belirtilen dokuz kusurlu hareketten biriyse, penaltı atışıyla cezalandırılıyor.
Birçok ülkede futbol amatör ve profesyonel olmak üzere iki kategoride oynanıyor. Her dört yılda bir ulusal futbol takımları arasında bir Dünya Kupası, ayrıca Dünya Kupası’nın yapılmadığı çift yıllarda Avrupa’da bir uluslararası şampiyona düzenleniyor. Avrupa’da her yıl kendi ulusal liginde şampiyonluğu kazanan takım, ertesi yıl Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası, kendi ülkesinde kupa şampiyonu olansa Avrupa Kupa Galipleri Kupası’na katılıyor. Kendi ulusal liginde başarılı olan takımların bir ya da daha çoğu, alınan kararlar uyarınca bu kupaya katılma hakkını elde eder.
Türkiye’de futbol
Türkiye’de futbol ilk kez 1890’da İzmir’de başladı. 1899’da James Lafontaine, Türkiye’de ilk futbol kulübü olan Kadıköy kulübünü kurdu. İlk Türk futbolcusu, padişah yönetiminden kurtulmak için “Bobby” takma adıyla oynayan Fuat Hüsnü Kayacan oldu.
Galatasaray Sultanisi öğrencilerinden Ali Sami (Yen) ile arkadaşları, 1905’te bir araya gelerek ilk Türk futbol kulübü olan Galatasaray kulübünü kurdular. 1904’te yabancı takımlar arasında başlayan İstanbul Ligi’ni, 1909’da Galatasaray kazanınca, yabancıların Türk futbolundaki egemenliği sona erdi.
Türkiye’deki ilk futbol federasyonu, 1923’te kurulan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı oldu. Türk Milli takımı, ilk maçını 26 Ekim 1923’te Taksim stadında Romanya’ya karşı oynadı ve 2-2 berabere kaldı. Milli takımımızın katıldığı ilk uluslarası şampiyona, 1924’te Paris Olimpiyat Oyunları oldu. Aynı tarihte Türkiye Futbol Şampiyonası adıyla lig maçları oynanmaya başlandı. 1937’de kurulan “Milli Küme” ile kentler arası futbol ligine ilk adım atıldı.
Futbol’da ilkler
1905: İlk Türk takımı Galatasaray kuruldu.
1923: Milli takım ilk maçını Romanya ile oynadı.
1924: Katıldığı ilk uluslarası şampiyona Paris Olimpiyat Oyunları oldu.
1937: Milli Küme 1944: Başbakanlık Kupası
1959: Profesyonel Futbol Ligi
1962-1963: Türkiye Kupası
1965-1966: Cumhurbaşkanlığı Kupası
Top 10
İngiltere’de yayınlanan FourFourTwo (DörtDörtİki) Dergisi, 2017 yılında tüm zamanların en iyi futbolcularını araştırdı. İşte İngiliz gözüyle en iyi 10 futbolcu:
- Diego Maradona
- Lionel Messi
- Pele
- Johan Cruyff
- Christiano Ronaldo
- Alfredo Di Stefano
- Franz Beckenbauer
- Zinedine Zidane
- Ferenc Puskas
- Ronaldo
Spor artık sektör oldu
Fransa’da 1998 yılında yapılan Dünya Kupası’nı tam 37 milyar insan izledi. Bu futbolun ne kadar dev bir endüstri olduğunun ispatı. Milyarlarca insanı peşinden sürükleyen bu dev “show business” için yılda 250 milyar dolar harcanıyor.
TV kanallarının bu değişimde yeri büyük. Bu endüstriye akan kaynakların büyük bir bölümü naklen yayın hakları için ödenen paralardan oluşuyor. Bunun dışında birçok sektörde de futbolla satışlar artıyor. Dünya Kupası sırasında bira tüketimi beş milyon şişe artıyor, çerez satışları katlanırken dev ekran televizyonlar yok satıyor. Takımın renklerini taşıyan giyim eşyalarını, parfümleri ise söylemeye bile gerek yok.