Bisikletli Kadın İnisiyatifi henüz çok yeni… Haziran 2015’ten beri bisikletin şehir yaşamında ‘mümkün’ olabilmesi için hafta içi trafikte sürüş etkinlikleri, hafta sonu buluşmaları, iş sonrası sürüş, kadınlar için bisiklet tamir atölyeleri gibi etkinlikler düzenliyorlar. Şimdiden Facebook hesabında 3000 kişi olmuşlar. Çoğalmak istiyorlar çünkü kadın bisikletliler olarak trafikte çoğaldıkça bisikletin normalleşeceğini düşünüyorlar.
Pedal dergisinde yayınlanmıştır. Telif hakları DBR’ye aittir.
Seçil Öznur Yakan, Zeynep Araboğlu, Ayşın Şahlıoğlu, Sebla Demir Usluer Bisikletli Kadın İnisiyatifi’nin kurucu ekibinde yer alıyorlar. Onlar hayatlarının önemli bir bölümünü bisikletle geçiren, bisiklet ile ilgili grupların içinde yer alan, bisiklet kullanımı ile ilgili meselelere kafa yoran kadınlar… Bu defa kadın kimliklerini meselenin odağına koydular, kadınları hedefleyen yeni bir oluşum kurmaya karar verdiler. Amaçları bir yılın sonunda İstanbul sokaklarında daha çok bisikletli kadın görmek! Onlara göre, kadın sayısı arttıkça bisiklet normalleşecek. Çünkü ancak kadınlar sürerse bisiklet hayatın içine girer. Biz de onların sesi olalım, ‘bisikletli kadınları’ daha da çoğaltalım dedik ve onları sayfalarımıza taşıdık. Sorularımıza da hep birlikte cevap verdiler.
Fikir ilk kimden çıktı? Nasıl bir araya geldiniz?
Bisiklet kullanmanın faydalarını bilmeyenimiz yok. Çoğumuz için bisiklet daha sağlıklı, daha kaliteli ve daha eğlenceli bir yaşamın simgesi. Ancak hem az kullanıldığını hem de spor ve hobi gibi dar amaçların içine sıkıştırılmış. Oysa gündelik hayatın içinde yer almalı. Bisikleti toplumun gündelik hayatına sokmak ve toplumda değişim yaratabilmek için kadınların liderliğini çok önemsiyoruz. Biz gündelik hayatımızda bisiklet kullanan, bazen işe giderken, bazen çocuğumuzu okula bırakırken bisiklet süren kadınlarız fakat sayımız az. Diğer taraftan bizim gibi gündelik hayatında bisiklet kullanmak isteyen pek çok kadın olduğunu da biliyoruz. Sadece biraz desteklenmeye, mümkün olduğunu görmeye ihtiyaçları var. Biz de bu amaçla bir araya geldik. Kendi deneyimlerimizi başka kadınlarla paylaşmak, daha çok kadının İstanbul sokaklarında bisikletiyle dolaşmasını teşvik etmek ve aramızda bir dayanışma ortamı yaratmak için Haziran 2015’ten beri Bisikletli Kadın İnisiyatifi’ni oluşturduk.
Neler yapıyor? Neleri hedefliyorsunuz?
Kadınları bisiklete binmeye teşvik etmek amacıyla hem tanışma toplantıları hem de etkinlikler düzenliyoruz. Hafta içi trafikte sürüş etkinlikleri, hafta sonu buluşmaları, iş sonrası sürüş etkinlikleri, kadınlar için bisiklet tamir atölyeleri gibi tematik etkinliklere odaklanıyoruz. Ayrıca ETİ Sarı Bisiklet ve Aktif Yaşam Derneği işbirliğiyle “Kadınlar için Şehirde Bisiklet Kılavuzu” hazırlamayı planlıyoruz. Bu kılavuzda kadınların bisiklet hakkında bilmesi gereken püf noktaları bir araya toplayacağız; bisiklet sürerken ne giymeleri, hangi ekipmanları tercih etmeleri, trafikte sürüş için hangi güvenlik önlemlerini almaları gerektiği gibi… Bugüne kadar yaptığımız etkinliklerde bisikletli kadınlardan çok olumlu yorumlar aldık. Birçok kadın ilk defa bizimle birlikte trafikte bisiklet sürdü, bazıları yaptığımız etkinliklerden sonra işlerine bisikletle gidip gelmeye başladı. İstanbul’da beş milyonun üzerinde kadın yaşıyor. Tüm kadınlarda farkındalık yaratmak öncelikli hedefimiz. Tabii hepsi bisiklete binmeyecek, bizim için önemli olan ilk adım olarak gündelik hayatta bisiklet kullanmanın mümkün olduğunu göstermek.
Üyeleriniz kimler?
Yaş aralığımız çok geniş, çok genç üyelerimiz olduğu kadar orta yaş ve üstü kadınlarımız da mevcut. Ev kadını da var öğrenci de, üst düzey yönetici de… Yani her yaş ve her meslekten kadın var aramızda…
Bisiklete binen kadınların en sık karşılaştığı sorunlar neler?
Aktif Yaşam Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre, bisiklet ‘boş zaman etkinliği’ olarak algılanıyor. Kadınlarda alışverişe, işe, okula gitmek için bisiklet kullanma oranı binde 6. Diğer taraftan, bisiklet sürmeyi bilmeyen kadınlar bisikleti yaşına uygun bulmuyor. Bisiklete binerken yaşanılan birçok sorun var fakar bu sorunlar yaya da olsanız, bisikletli de olsanız, motorlu araç şoförü de olsanız yaşayabileceğiniz sorunlar. Bisiklet sürmeyi bilen ama aktif kullanmayan kadınlar ise gerekçe olarak zaman ve altyapı yetersizliğini gösteriyor. Biz, her yaştan kadını gündelik hayatta bisiklet sürmeye teşvik etmeyi hedefliyoruz. Bu ilk dönemimizde ETİ Sarı Bisiklet projesi bize destek veriyor. Sarı Bisiklet desteğiyle daha çok kadına ulaşacağımıza inanıyoruz.
Bir diğer mesele İstanbul’un altyapısının, yollarının, trafiğinin ve insanlarımızın trafikteki tutumunun bisikletli sürücüler için uygun olup olmaması! Avrupa’da birçok ülkede bisikletli sürücüler için özel bisiklet yolları, bisikletli sürücülere özel trafik ışıkları var. Bu ülkelerdeki insanlar bisikletli sürücülere alışık olduğu için onlara trafikte dikkat ediyor. İstanbul bisiklete binmek için güvenli mi? Sizce altyapısı uygun mu?
Biz İstanbul’da bisiklet kullanıyoruz, işe, alışverişe, her yere bisikletle gidiyoruz. Yani İstanbul’da bisiklet kullanmak mümkün. Trafikte ister yaya olalım, ister otomobil kullanalım veya bisiklet sürelim, her koşulda risk var. Bisiklete uzak duranlar, bisiklet tecrübesi yaşamayanlar bu güvensizliği daha fazla hissediyor. Biz de Bisikletli Kadın İnisiyatifi olarak, şehirde bisiklet kullanmanın mümkün olduğunu göstererek önce bu algılarla mücadele edeceğiz, hazırlayacağımız kılavuzla da bir yerden bir yere bisikletle gitmenin en kolay yollarını, güvenlik konusunda yapılması gerekenleri pratik bilgiler şeklinde paylaşacağız.
Etkinliklerinize katılım ücretli mi?
Etkinliklerimizi ücretsiz gerçekleştiriyoruz ve katılım olarak herkese açık etkinlikler yapıyoruz. Sürüş etkinliklerimize, eğitim etkinliklerimize ve toplantılarımıza 7’den 70’e her yaştan kadın katılıyor.
Destekçileriniz kimler?
Bisikletli Kadın İnisiyatifi’nin ilk dönemindeki en büyük destekçisi ETİ Sarı Bisiklet Projesi. Sarı Bisiklet desteğiyle daha çok kadına ulaşacağımıza inanıyoruz. Ayrıca Sarı Bisiklet Projesi etkniliklerimize destek veriyor. Örneğin “Bilmeyenlere Bisiklet Eğitimi” etkinliklerimizde bilmeyen kadınlara bisiklete binmeyi öğretiyoruz, bu etkinlikte Sarı Bisiklet projesinden bisiklet desteği alıyoruz. Ayrıca onların desteğiyle “Kadınlar için Şehirde Bisiklet Kılavuzu” hazırlamayı planlıyoruz.
İstanbul dışında var mısınız?
Sadece İstanbul’da aktifiz ve burada etkinlikler düzenliyoruz ama Türkiye’nin dört bir yanından bisikletli kadınlar Facebook grubumuza üye ve bize destek veriyorlar. Şimdiden üç bin kişiyi aştık.
İstanbul’un bisikletle ilgili sürprizli yanları neler?
Deniz kenarında bisiklet sürmek herkesin sevdiği bir rota. İstanbul bu anlamda çok şanslı… Avcılardan-Sarıyer’e tüm sahil hattında keyifle bisiklet sürmek mümkün. Aynı şekilde Beykoz’dan Pendik’e de öyle… Bisiklete binmek için en elverişli semt, yaşadığınız semt, ilçe ve onun komşuları… Başlangıçta bu böyle, sonra her yere gidiliyor, hatta tanımadığınız semtleri yürüyerek gezmek yerine bisikletle keşfetmek çok güzel bir ayrıcalık haline geliyor.
Kadın sporcu yetiştirmek gibi bir iddianız var mı?
Bisikletli Kadın İnisiyatifi olarak gündelik hayatta bisiklet sürmeyi teşvik etmek amacıyla ilerliyoruz. İçimizde bireysel olarak farklı amaçlar için kullanan kadınlar var; spor, hobi, gezi gibi ama inisiyatif olarak bizim amacımız gündelik hayata bisikleti sokmak sadece…
Sarı Bisiklet Projesi
Geçtiğimiz yıl ETİ’nin Aktif Yaşam Derneği işbirliği ile hayata geçirdiği Sarı Bisiklet Projesi, sağlıklı yaşamın en önemli unsurlarından biri olan “hareketlilik” kavramını bisiklet aracılığı ile toplumun her kesimine yaymayı amaçlıyor. ETİ ve Aktif Yaşam Derneği işbirliğinde yürütülen proje 2014 yılında Eskişehir’deydi, 2015 yılında ise İstanbul’da devam ediyor. Sarı Bisiklet Projesi kapsamında İstanbul’da bisiklete binen kadınların oluşturduğu “Bisikletli Kadın İnisiyatifi”de hayatın her alanında bisiklete binmenin mümkün olduğunun altını çiziyor.
Nasıl ulaşırsınız?
Bisikletli Kadın İnisiyatifi Facebook grubuna bisikletli olan ya da bisikletli olmak isteyen tüm kadınlar katılabilir. Facebook kullanmayanlar bisikletlikadininisiyatifi@gmail.com e-postası aracılığı ile Bisikletli Kadın İnisiyatifi’ne ulaşabilir.
Seçil Öznur Yakan;
“Bisiklet hem spor hem kazanç hem keyif”
Çocukluk döneminden sonra, üniversite sırasında arkadaşlarıyla adada bisiklet kiralamak dışında bisikleti hayatına sokmamış. Çalışmaya başladıktan birkaç sene sonra, kendisine bir bisiklet alarak sahilde dolaşmaya başlamış. “Bir süre sonra bunun da yetmediğini fark ettim. Bisikletle daha fazla neler yapabilirim?” diye düşünmeye başladım diyor Seçil Öznur Yakan. İşe araçla gittiği için hem para harcadığını hem de trafik durumu belli olmadığından gidiş süresini belirleyemediğini söylüyor, “Bisiklet sayesinde param cebimde kalıyordu ve yolda harcadığım zaman sabitlendi. Spor yapmak ve zamanla trafikte daha da hızlanmak bisiklet kullanmanın diğer artıları oldu. Şimdi evden işe dört kilometrelik yolu daha çok bisiklet sürebilmek için uzatarak işe gidiyorum. Markete, pazara da bisikletle gidiyorum.”
Zeynep Araboğlu;
“Kurallara uydukça araçlar yollarını paylaşıyor”
Onlu yaşlarında yarım kalan bisiklet hikâyesini yirmili yaşlarında sürdürmeyi çok istemiş Zeynep Araboğlu, otuzlu yaşlarında karar verip nihayet bir bisiklet almış, “Sadece pedal çevirme isteğiyle bir bisiklet alıp, şehrin içinde gidebileceğime inandığım her yere gitmeye başladım. Tekerlekleri döndürdükçe açıldığımı hissettim. Trafik kurallarına uydukça araçların yolu benimle paylaştığını fark ediyorum. Şimdi İstanbul’da her yere bisikletle gidip geliyorum.”
Ayşın Şahlıoğlu;
“Bisikletle özgürlük hissini tattım”
Ayşın Şahlıoğlu, bir kamu kurumunda yönetici. Dört senedir aktif olarak bisiklet kullanıyor. En büyük tutkusu bisiklet kullanmak ama öyle sadece boş vakitlerinde değil, günün olabilecek her saatinde; işe gidip gelirken, arkadaşlarıyla buluşurken, kahve sohbetlerinde, seyahat planlarında, yeni yerler keşfederken, çarşıya pazara giderken, “kilo alıyorum galiba zayıflamam lazım” derken ve bunun gibi birçok sebepten bisiklet kullanıyor. Ayşın Hanım da ilk olarak bisiklete spor amaçlı başlayanlardan. Sonrası bu yetmez olmuş, “Çoğu kez gökyüzünü bile görmeden zamanımızı geçirdiğimiz bu şehirde rüzgarı hissederek özgürce bisiklet kullanıyorum. Şimdi bisiklet, hayatımın bir parçası, hatta evinin başköşesinde. Bu şehirde yaşanması en zor olan özgürlük hissini tatmak isteyen herkes bisiklet kullanmalı!”
Sebla Demir Usluer;
“Tek başıma trafiğe çıktığım günü unutamam”
Sebla Demir Usluer’in bisikletle ilişkisi ise henüz çok yeni… Son üç senedir bisiklete biniyor, uzun süre sadece eşiyle, hafta sonları eğlence ve spor amaçlı kullanmış bisikleti, “Tek başıma bisiklet sürmek istiyordum ama cesaret edemiyordum. Bisikletli Kadın İnisiyatifi’nin kuruluş aşamasında bulundum. Şehirde her yere bisikletiyle giden kadınların hikâyelerini dinleyince cesaretlendim ben de… Bir gün evden kursa bisikletle gittim. İlk defa tek başına trafiğe çıktığım o günü unutamıyorum. Şimdi bisikleti günlük hayatında, trafik içinde işe, alışverişe, kursa giderken çok rahat kullanıyorum.”